Bobber: Sự khởi đầu chậm chạp

Sunday, August 24, 2014

Ít phổ dụng hơn người anh em của mình là Chopper, Bobber là một thú chơi nằm chìm dưới bề mặt của dòng chảy lịch sử xe độ Mỹ. Không ồn ào, không phô trương, nhưng sức sống của nó bền bỉ và truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ người yêu xe khắp thế giới.

Lật lại một chút về tên gọi Bobber. Thay vì một nguồn gốc nam tính nào đó, cái tên Bobber được thửa từ kiểu đầu bob rất phổ thông của phụ nữ những năm 1920 – 1930. Đó là thời kỳ đánh dấu cho nhiều biến chuyển trong tư tưởng của phụ nữ Mỹ. Họ muốn thoát khỏi những chuẩn mực của bà, của mẹ mình – những người phụ nữ thanh lịch mang phong cách Victorian. Và mái tóc chính là thứ đầu tiên được chọn để thể hiện sự nổi loạn – cắt cụt nó đi. Từ đó về sau, thuật ngữ “bob” được sử dụng để chỉ việc cắt cụt và trở thành tiêu chí làm xe Bobber.

Bobber thường được độ dựa trên nguyên bản cruiser của Harley Davidson, rất phổ biến vào khoảng thập niên 1940 – 1950. Vào thời kỳ đầu, người ta làm Bobber đơn thuần bằng cách tháo gỡ những bộ phận ít quan trọng trên xe như cốp, đèn xi nhan, gương chiếu hậu, và ghế sau.

Vè chắn bùn được giữ lại nhưng bị cắt ngắn đi ở đuôi, làm lộ bánh xe nhiều hơn . Điều này dẫn tới việc thay thế cụm đèn hậu – biển số gốc bằng đèn Sparto. Bình xăng gốc được giữ lại nhưng nắp bình xăng được thay bằng nắp két nước làm mát của những chiếc Ford đời 1936. Đầu đèn và phuộc cũng được giữ lại. Ghi đông gốc được thay bằng Flanders Aught và nâng cao vượt lên bằng dogbone riser. Ghế lái được hạ thấp và vẫn sử dụng giảm xóc nguyên bản.

Một chiếc Bobber khá giống đời đầu, chạy động cơ Knucklehead của Harley, ghi đông Flanders 0, bình xăng nguyên gốc, vè chắn bùn bị cắt cụt, đèn hậu Sparto.

Vào thời kỳ ấy, việc độ Bobber dường như khá phổ biến. Bất kỳ chiếc xe nào bị chủ nhân ngứa tay cắt gọt đều có thể xếp vào Bobber. Bobber khi đó chưa phải một dòng xe, dù là chủ chốt hay thứ phát, trong thế giới xe độ.

Khi việc độ xe đơn giản đã trở thành thói quen của dân chơi xe, người ta bắt đầu tiến sâu hơn vào những căn chỉnh tối giản xe. Bất kỳ bộ phận nào bị coi là thừa đều bị lược bỏ, từ các pát, vè chắn bùn cho đến tấm chắn gầm xe. Ghi đông Flanders #1 được ưa chuộng, cao hơn và hẹp hơn. Bình xăng nguyên bản 13L cũng được tháo đôi ra, cắt đi một nửa và hàn lại để tạo thành bình xăng mới nhỏ gọn hơn. Bước tiến này tạo ra những chiếc Chopper thế hệ đầu tiên, chuyển tiếp từ Bobber, xuất hiện từ cuối những năm 1950, đầu 1960.

Chopper đời đầu – Sự chuyển tiếp từ Bobber.

Đến cuối thập kỷ 1960, những chiếc Chopper thực thụ ra đời khi phuộc trước của chúng được kéo dài ra và nhoài về phía trước. Cũng từ thời điểm này, Chopper bước lên đỉnh vinh quang, trở nên phổ biến trong giới chơi xe độ Mỹ, và Bobber lùi về khiêm tốn trong cộng đồng nhỏ bé của mình.

Suốt những năm qua, Chopper từ chỗ chỉ dành cho các motorgang sống ngoài vòng pháp luật, chúng trở thành sản phẩm được bày bán rộng rãi trên toàn nước Mỹ, trong những gian hàng sáng choang cửa kính và có mặt ở khắp mọi nơi. Sự phổ biến ấy đồng nghĩa với việc nhiều giá trị của Chopper đã bị đánh mất, và những người chơi xe thực thụ muốn nổi loạn, chống đối cái gọi là “trào lưu Chopper”.

Những giá trị ấy không phải nằm ở chỗ chiếc xe của anh long lanh và quái dị cỡ nào, mà là anh đã mất bao nhiêu công sức để làm ra chúng, đã mất bao nhiêu ngày đêm cặm cụi mài, cắt, khoan, hàn trong xưởng. Và sản phẩm cuối cùng của nỗ lực ấy không chỉ là một chiếc xe. Nó được người thợ thổi hồn mình vào đó, là biểu tượng cho triết lý sống và nhân cách của anh ta, là bạn và là người tình của anh ta. Những giá trị ấy đã hao mòn khi Chopper bị thương mại hóa. Nhiều người lại tìm về với Bobber – vẫn lặng lẽ, nhưng sinh động và đầy đam mê, né mình khỏi vòng lôi cuốn của tiền bạc.

Về mặt tổng thể, Bobber ngày nay vẫn thường dựa trên bộ khung hardtail cruiser (không giảm xóc sau) và tuân thủ nguyên tắc ngắn – gọn. Nếu đem so một chiếc Bobber với một chiếc Chopper hiện đại có thể nhìn ra ngay sự khác biệt. Trong khi Chopper có dáng dài với góc phuộc lớn (thường là trên 50 độ) cùng với ghi đông kềnh càng thì Bobber ngắn tương đương một chiếc mô tô thông thường. Và nói chung, Bobber có ngoại hình khiêm tốn và giản dị hơn so với Chopper, từ màu sơn cho đến các chi tiết xe thường được dựng theo phong cách bụi bặm và thô ráp thay vì hào nhoáng phô trương như Chopper. Nó giống như một người đàn ông bắt đầu bước qua dốc bên kia tuổi trẻ, vẫn mạnh mẽ tráng kiện nhưng đã chán những điều phù phiếm và nép mình trầm ngâm hơn.

Hardtail là những chiếc xe không có giảm xóc sau. Tên gọi này để phân biệt với softail là những chiếc xe được sản xuất sau này.
Bobber ngày nay không còn lệ thuộc vào nguyên bản như cách đây 70 năm. Phong cách độ Bobber đa dạng và có nhiều nét vay mượn từ các dòng xe khác. Đôi lúc bạn có thể thấy một chiếc Bobber với phuộc dài hơn bình thường (góc phuộc lớn), tay lái cao bình xăng nhỏ hếch lên hao hao giống những chiếc Bobber Chopper thập niên 60. Cũng có những chiếc Bobber ghế lái được nâng cao, ghi đông clip-on khiến chúng từa tựa như Café racer. Sự sáng tạo trong thế giới Bobber hiện đại dường như không có giới hạn. Từ những bộ phận được thửa từ xe khác ráp lại với nhau, những người thợ còn tự chế những thứ không giống ai: ống pô, ốp lốc máy, bình xăng, nhông xích, đầu đèn… Kỳ công và đáng nể nhất trong số đó vẫn là tự uốn và hàn khung xe.

Một chiếc Bobber dùng khung tự chế.

Một chiếc Bobber hao hao giống Café Racer.

Thật khó để nói hết về vẻ đẹp của Bobber trong khuôn khổ một bài viết. Sự hòa trộn tinh tế giữa cổ điển và hiện đại, giữa nổi loạn và già dặn trầm mặc trong từng chiếc Bobber xứng đáng nhiều từ ngữ hơn thế. Nhưng trên tất cả, Bobber đáng ngưỡng mộ vì nó là hiện thân của lòng đam mê xe thuần khiết, của những người đàn ông sống vì nắng gió trên đầu và dầu mỡ trên tay.

Nói về quan điểm cá nhân, tôi rất thích những chiếc Bobber sơn màu lính với đôi lốp béo 16 inches, tay lái thấp, tất cả đặt trên bộ khung hardtail và vận hành bằng động cơ Harley V-Twin. Na ná thế này.